روز نهم به سوی عرفات حرکت کردند و در آن جا سخنرانی معروف خود را ایراد نمودند و در آن اصول و فروع دین را بیان کردند. متن سخنرانی پیامبر چنین بود:

« إنِ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِینُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَمِنْ سَیِّئَاتِ أَعْمَالِنَا مَنْ یَهْدِهِ اللَّهُ فَلا مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ یُضْلِلْ فَلا هَادِیَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ. أُوصِیکُمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ و أحثکم علی طاعته و استفتح بالذی هو خیر». أما بعد:

ای مردم! به من گوش فرا دهید تا برای شما توضیح دهم زیرا شاید بعد از این سال در این جایگاه دیگر شما را ملاقات نکنم. ای مردم یقیناً خون‌هایتان و اموال‌تان بر همدیگرتان حرام است تا با خدای‌تان ملاقات کنید، همانند حرمت امروز شما و ماه شما و شهر شما. آیا ابلاغ کردم؟ خدایا شاهد باش.

هر کس نزدش امانتی است آن را به صاحبش برگرداند. به راستی ربای جاهلیت باطل است و اولین ربایی که باطل می‌کنم، ربای عمویم عباس بن عبدالمطلب است. و خون‌های جاهلیت فرو گذاشته است و اولین خونی که فرو می‌گذارم خون عامر بن ربیعه بن حارث است. و پست‌ها و مفاخر جاهلیت ملغی است. غیر از پرده‌داری و مسئولیت خانه و آب دادن حجاج. جزای قتل عمد قصاص است و در قتل شبه عمد که با عصا یا سنگ قتل انجام شود، دیه معادل صد شتر است و هر کس بر آن بیفزاید، از اهل جاهلیت خواهد بود.

ای مردم! به راستی شیطان از این که در سرزمین شما مورد پرستش واقع شود، ناامید گشته است اما رضایت داده به این که در گناهان دیگر، که شما کوچک می‌شمارید، اطاعت شود.

ای مردم جابه جا کردن ماه‌های حرام، پیش‌روی در کفر است که به وسیله‌ی آن کافران گمراه می‌شوند. یک سال آن را حلال و سال دیگر حرام قرار می‌دهند تا شمار ماههایی که خداوند حرام ساخته را کامل کنند. زمان در شکل و ساختاری که خداوند روز آفرینش آسمان‌ها و زمین قرار داده در حال حرکت است و شمار ماه‌های سال نزد خدا و در کتاب خدا از روز آفرینش آسمان‌ها و زمین، دوازده ماه است که چهار تای آن‌ها حرام می‌باشد.

سه ماه پشت سر هم: ذوالقعده، ذوالحجه و محرم و یک ماه: رجب است که بین جمادی و شعبان قرار دارد. آیا ابلاغ نمودم؟ خدایا شاهد باش.

ای مردم! یقیناً برای زنان شما بر شما حقی است و برای شما بر آنان حقی است و آن این که کسی غیر شما را نزد خود راه ندهند و کسی را که دوست ندارید بدون اجازه‌ی شما وارد خانه‌ی شما نسازند و مرتکب فحشا نشوند. پس اگر مرتکب خلافی شدند، خداوند به شما اجازه داده تا آن‌ها را در خانه زندانی کنید و با آنها هم‌خوابی نکنید و آنها را بزنید. اما زدن؛ کاری و سخت نباشد. پس اگر باز آمدند و از شما اطاعت کردند، بر شما واجب است نفقه و لباس‌شان در حد معمول و متعارف. به راستی زنان نزد شما اسیرند و اختیاری از خود ندارند. آن‌ها را به عنوان امانت خدا گرفته‌اید و استفاده‌ی جنسی از آنان را با نام خدا بر خود حلال ساخته‌اید. پس در مورد زنان از خدا بترسید و با آن‌ها به خوبی رفتار کنید. آیا ابلاغ کردم؟ خدایا شاهد باش.

ای مردم! یقیناً مؤمنان برادر یکدیگرند و برای انسان مسلمان مال برادرش حلال نیست مگر با رضایت کامل او. آیا ابلاغ کردم؟ خدایا شاهد باش. بعد از من به کفر برنگردید تا گردن همدیگر را بزنید. من در میان شما منبعی گذاشتم که اگر به آن چنگ بزنید، گمراه نخواهید شد و آن کتاب خداست. آیا ابلاغ کردم؟ خدایا شاهد باش.

ای مردم! یقیناً! پروردگارتان یکی است و پدرتان یکی است. همه‌ی شما از آدم و آدم از خاک است. بزرگوارترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست. عرب بر عجم برتری ندارد مگر با تقوی. آیا ابلاغ کردم؟ خدایا شاهد باش. حاضران شما به غایبان برسانند.

ای مردم! به راستی خداوند سهمیه‌ی هر وارثی را از میراث مشخص کرده است. وصیت برای وارث جایز نیست و وصیت در بیشتر از یک سوم جایز نمی‌باشد. فرزند از کسی است که در خانه‌اش به دنیا آمده و زناکار رجم می‌شود. هر کس خود را به غیر پدرش نسبت دهد یا برده‌ای که خود را به غیر مولای خود نسبت دهد، بر اوست لعنت خدا، فرشتگان و همه‌ی مردم. هیچ عوض یا عبادتی از او پذیرفته نمی‌شود. والسلام علیکم و رحمه الله.

منبع: نورالیقین/ مؤلف: شیخ محمد خضری/ مترجم: حسین تیموری/ انتشارات حافظ ابرو